ژاپنیزاسیون: ۳۰ سال «تحریک» اقتصادی ناموفق

نویسندگان: تایکی مورای*، گونتر اِشنابل**

برگردان به پارسی: محمد سرافراز

در اروپا، خطر «ژاپنیزاسیون» – یک رکود اقتصادی(Economic stagnation) طولانی مدت همراه با سیاست­‌های پولی و مالی انبساطی (اِشنابل ۲۰۱۵) – اکنون به شدّت مورد بحث قرار می­‌گیرد، زیرا رکود در جنوب اروپا ادامه دارد و انتظار می‌رود سیاست­­‌های پولی فشل و بی­‌بندوبار بانک مرکزی اروپا (European Central Bank (ECB)) همچنان ادامه یابند. نگرانی‌­ها راجع به ژاپنیزاسیون، با این استدلال که پس از سی سال رکود، رشد در ژاپن بالاست (زمانی که به روش مناسب محاسبه شود) خنثی شده است (کروگمن(Krugman) 2015). این بدان معناست که اگر بانک مرکزی اروپا به سیاست پولی شدیداً سست خود ادامه دهد، انتظار می­رود که اروپا چیزی برای ترسیدن نداشته باشد.

 

در همین اثنا، در ژاپن مسئلۀ افول اقتصادی و اجتماعی شدیداً جدی گرفته می­‌شود. یکی از قدیمی­‌ترین برنامه‌های تلویزیونی ژاپن (Shinichi Hatoris Morning Show) به این موضوع پرداخته است که چرا ژاپن بازندۀ بزرگ جامعۀ بین­‌الملل است. نقطۀ شروع بحث نموداری بود که نشان می‌­داد از سال ۱۹۹۷ سطح دستمزد واقعی در ژاپن ۱۰ درصد کاهش یافته است، در حالی که در سایر کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)[۱]، دستمزدهای واقعی به میزان قابل توجهی افزایش داشته است، مثلا در سوئد این افزایش تقریباً ۴۰ درصد بوده است.

این برنامۀ تلویزیونی با این بیانیه شروع شد که، علی­رغم این­که ژاپن هنوز یک قدرت اقتصادی جهانی است، به کشوری ارزان مبدل شده است، جایی که توریست­‌ها از کشورهای کم درآمد برای خرید به آن­جا می‌آیند. فروشگاه‌­های ۱۰۰ یِنی (فروشگاه‌­های دلاری در ایالات متحده) نقش برجسته‌­ای در زندگی ژاپنی­‌ها پیدا کرده‌­اند، زیرا دستمزدهای واقعی روند نزولی داشته است. نشان داده است که ژاپن از نظر میانگین درآمد سالانۀ شهروندان در حال حاضر رتبۀ نازل نوزدهم را در بین سی کشور OECD دارد. در سال ۱۹۹۰، اندکی پس از ترکیدن حباب اقتصاد، ژاپن همچنان در رتبۀ نهم قرار داشت. گفته می­‌شود که جوانان دیگر هیچ چشم‌­انداز اقتصادی یا جهت‌گیری شخصی ندارند. بیشترین بلندپروازی‌­های شغلی ذکر شده، در میان دانش‌­آموزان یوتیوبر (مردان) و هنرمند (زنان) وجود دارد.

جست­‌وجوی علل، سیستم اشتغال مادام‌­العمر را مورد توجه قرار می­‌دهد. پرداخت در ژاپن به جای عملکرد، بر اساس اصل ارشدیت[۲] باقی می­‌ماند. گفته می‌­شود که کارمندان مسن­‌تر و ثروتمندتر تمایلی به تغییر ندارند. نسل قدیم به حزب حاکم لیبرال دموکرات وفادار بود، چرا که دورۀ رشد اقتصادی بالا را تجربه کرده بودند و از آن منفعت می­‌بردند. نسل بزرگ­تر قادر به تشکیل خانواده بود و هنوز هم می‌توانست انتظار حقوق بازنشستگی قابل قبولی داشته باشد. برای نسل جوان این [روند] دیگر صدق نمی­‌کند. نشان داده شده است که این مشکل منجر به مهاجرت کارگران جوان و شایسته می­‌شود، زیرا آن­ها دستمزدهای بالاتر و شرایط کاری بهتری را در خارج از کشور، به­‌ویژه در صنعت فناوری اطلاعات[۳] پیدا می­‌کنند.

بحث راجع به اشتباهات احتمالی سیاست اقتصادی دولت آبه/ژاپن[۴] نه در برنامۀ تلویزیونی، که در حوزه­‌های تفسیری رسانه‌­های اجتماعی صورت می­‌گیرد. در آن فضا، ناامیدی بسیاری از ژاپنی‌­ها از سیاست اقتصادی دولت آبه (Abenomics) آشکار می­‌شود. سی سال پس از ترکیدن حباب اقتصاد ژاپن، سیاست­‌های پولی و مالی انبساطی که از سال ۲۰۱۳ در زمان نخست وزیر آبه تشدید شده است، بهبودی و جبران وعده داده شده را محقق نکرده است.

در عوض، متوسط رشد اقتصادی واقعی، از سال ۱۹۹۰، نزدیک به حدود ۱ درصد در سال باقی مانده‌ ­است [میخکوب شده است]. نرخ واقعی پس‌­انداز، از سال ۱۹۹۶، به صفر نزدیک شده است. از سال ۱۹۹۸ دستمزد واقعی به­‌طور متوسط نیم درصد در سال کاهش یافته است. اشتغال نامنظم (شرایط ثابت، پاره وقت و موقت) از ۱۹ درصد کل اشتغال (۸ میلیون نفر) تا ۳۸ درصد (۲۱ میلیون نفر) بین سال­‌های ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۸ افزایش یافته است.

نگرانی‌­های روبه­‌افزایشی در ژاپن وجود دارد که اگر سیاست اقتصادی بدون تغییر بماند، هرکس در نهایت ممکن است همان­قدر [که الان هست] ضعیف باقی بماند. افول اقتصاد و جامعۀ ژاپنی، صبر و ادب ژاپنی را از بین خواهد برد. در رسانه­‌های اجتماعی، اصطلاح Abenomics که تحت عنوان «Ahonomics» – سیاست اقتصادی احمقانه – توصیف می­‌شود، رواج دارد. در حالی که سیاست‌­های مالی و پولی در اروپا به سمت ژاپنی شدن همگرا می‌­شود، تنها آینده نشان خواهد داد که اروپا به عاقبت مشابهی دچار خواهد شد (استدلال راجع به افول اروپا نیز مشابه ژاپن است).

منبع: انستیتو میزس

__________________________________________

پی‌نوشت:

*Taiki Murai

**Gunther Schnabl

مقاله اصلی: Japanization: 30 Years of Failed Economic “Stimulus”

 

[۱] Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD)

[۲] Seniority principle

[۳] Information Technology (IT)

[۴] Japan’s Abe government